Lectio Divina: Chúa Nhật V Thường Niên (A)

Muối đất và sự sáng thế gian

Lắng nghe Lời Chúa Giêsu,

Bắt đầu với kinh nghiệm ngày hôm nay

Mt 5:13-16

 

1.  Lời nguyện mở đầu

Lạy Chúa Giêsu, xin hãy sai Thần Khí Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các môn đệ trên đường Emmau.  Trong ánh sáng của Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp các môn đệ khám phá ra được sự hiện diện của Thiên Chúa trong nỗi đau buồn về bản án và cái chết của Chúa.  Vì thế, cây thập giá tưởng như là sự kết thúc của mọi niềm hy vọng đã trở nên nguồn mạch của sự sống và sự sống lại cho họ.

Xin Chúa hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh, trong các sự kiện và trong những người chung quanh, nhất là những người nghèo khó và đau khổ.  Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con để, giống như hai môn đệ từ Emmau, chúng con cũng có thể cảm nghiệm được sức mạnh của sự phục sinh của Chúa và làm chứng cho người khác rằng Chúa đang thực sự sống hiện hữu giữa chúng con như căn bản của tình huynh đệ, công lý và hòa bình.  Chúng con cầu xin vì danh Chúa Giêsu, con Đức Maria, Đấng đã mặc khải cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con.  Amen.

2.  Bài Đọc 

a)  Chìa khóa dẫn đến bài đọc về cả hai dụ ngôn:

Nếu chúng ta đã có dịp đọc đoạn Tin Mừng Mt 5:1-12 và suy gẫm về bài Tám Mối Phúc Thật, phần mở đầu cho Bài Giảng Trên Núi và mô tả tám cánh cửa để được vào Nước Trời, qua đời sống trong cộng đoàn (Mt 5:1-12).  Chúa Nhật tuần này chúng ta suy gẫm phần tiếp theo (Mt 5:13-16) trong đó nói về hai dụ ngôn nổi tiếng, về ánh sáng và về muối, mà Chúa Giêsu gọi là sứ vụ của cộng đoàn.  Cộng đoàn phải là muối cho đất và là ánh sáng cho thế gian.  Muối không hiện hữu cho chính nó, mà là để thêm hương vị cho thức ăn.  Ánh sáng không tồn tại trong chính nó, mà là để chiếu sáng đường đi.  Chúng ta, cộng đoàn chúng ta, không tồn tại cho chính chúng ta, mà là cho tha nhân và cho Thiên Chúa.

Hầu như những khi Đức Giêsu muốn truyền lại một thông điệp quan trọng, Người thường dùng một dụ ngôn hay một sự so sánh, trích ra từ đời sống hằng ngày.  Nói chung, Người không giải nghĩa dụ ngôn, bởi vì đó là một vấn đề về những việc mà tất cả chúng ta đều biết từ kinh nghiệm bản thân.  Dụ ngôn là một lời nói khích, Chúa Giêsu khích động những người đang nghe xử dụng kinh nghiệm cá nhân của riêng mỗi người để hiểu được thông điệp mà Người muốn truyền đạt.  Trong trường hợp của bài Tin Mừng Chúa Nhật tuần này, Chúa Giêsu muốn mỗi người chúng ta phân tích kinh nghiệm của mình về muối và ánh sáng để hiểu được sứ vụ của mình là những Kitô hữu.  Trong thế giới này, có ai mà không biết muối là gì và ánh sáng là gì không?  Chúa Giêsu đã bắt đầu với hai điều rất thông dụng và phổ biến để truyền đạt sứ điệp của Người.    

b)  Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho bài đọc:

Mt 5:13:  Dụ ngôn về muối     

Mt 5:14-15:  Dụ ngôn về ánh sáng       

Mt 5:16:  Áp dụng dụ ngôn ánh sáng  

c)  Phúc Âm:

₁₃  Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng:  “Các con là muối đất.  Nếu muối đã lạt, người ta biết lấy gì mà ướp cho mặn lại?  Muối đó không còn xử dụng vào việc chi nữa, chỉ còn ném ra ngoài cho người ta chà đạp lên nó.  ₁₄ Các con là sự sáng thế gian.  Một thành phố xây dựng trên núi, không thể che giấu được.  ₁₅ Và người ta cũng không thắp đèn rồi để dưới đáy thùng; nhưng đặt nó trên giá đèn, hầu soi sáng cho mọi người trong nhà.  ₁₆ Sự sáng của các con cũng phải chiếu giãi ra trước mặt thiên hạ, để họ xem thấy những việc lành của các con mà ngợi khen Cha các con trên trời.”

3.  Giây phút cầu nguyện trong thinh lặng

Để Lời của Chúa có thể thấm nhập và soi sáng đời sống chúng ta.

4.  Một vài câu hỏi gợi ý

Để giúp chúng ta trong việc suy gẫm cá nhân.

i)  Điều nào trong bài Tin Mừng này đánh động bạn nhất?  Tại sao?    

ii)  Việc đầu tiên, trước khi cố gắng để hiểu được ý nghĩa của Lời Chúa Giêsu về muối đất, bạn hãy cố gắng suy gẫm trong lòng về kinh nghiệm mà bạn có với muối trong đời sống của mình và hãy cố gắng khám phá ra điều này:  “Theo tôi, muối có những công dụng gì?

iii)  Rồi bắt đầu từ kinh nghiệm bản thân liên quan đến muối này, bạn hãy cố gắng khám phá ra ý nghĩa lời của Chúa Giêsu cho đời sống của bạn và đời sống của cộng đoàn, của Giáo Hội.  Tôi có phải là muối chưa?  Cộng đoàn chúng ta có đang là muối không?  Giáo Hội có đang là muối không?

iv)  Đối với bạn, ánh sáng có ý nghĩa gì trong đời sống của mình?  Bạn có kinh nghiệm gì về ánh sáng không?    

v)  Ý nghĩa nào của dụ ngôn về ánh sáng, bắt đầu từ việc áp dụng, mà chính Chúa Giêsu đã thực hành trong dụ ngôn?   

5.  Dành cho những ai muốn đào sâu vào chủ đề

a)  Bối cảnh bài giảng của Chúa Giêsu:

Bối cảnh văn học.  Bốn câu Tin Mừng của Chúa Nhật tuần này (Mt 5:13-16) được tìm thấy trong bài giảngTám Mối Phúc Thật (Mt 5:1-12) và lời giải thích về Lề Luật truyền từ đời ông Môisen nên được hiểu như thế nào (Mt 5:17-19).  Sau đó, tiếp theo là đoạn Chúa Giêsu giảng dạy các điều răn của Lề Luật Thiên Chúa (Mt 5:20-48).  Chúa Giêsu đòi hỏi chúng ta lưu ý đến mục đích của Lề Luật mà theo Người trong đó có những lời như:  “Các con hãy nên hoàn thiện như Cha Trên Trời của các con là Đấng hoàn thiện” (Mt 5:48).  Chúa Giêsu đòi hỏi chúng ta phải noi gương Thiên Chúa!  Khởi đầu cho việc giảng dạy mới này của Chúa Giêsu được tìm thấy một kinh nghiệm mới rằng Đức Chúa Cha là cha của Người.  Tuân giữ Lề Luật Chúa theo cách này, chúng ta sẽ trở nên Muối cho đất và Ánh Sáng cho thế gian.

Bối cảnh lịch sử.  Nhiều người Do Thái cải đạo vẫn tiếp tục trung thành trong việc tuân giữ lề luật, giống như những gì họ đã làm trong thời thơ ấu của họ.  Nhưng bây giờ, họ đã chấp nhận Chúa Giêsu là Đấng Cứu Thế, và, đồng thời, cũng trung thành với những giáo huấn nhận được từ cha ông họ và các thày cả Do-thái, họ đang lìa bỏ quá khứ người Do Thái của họ, họ đã bị trục xuất ra khỏi các Hội Đường, khỏi những giáo huấn cổ xưa và thậm chí còn bị chính cha mẹ họ từ bỏ (Mt 10:21-22).  Và trong cộng đoàn Kitô hữu của họ, họ đã nghe thấy những người ngoại mới tòng giáo nói rằng Lề Luật của ông Môisen thuộc về quá khứ và không cần phải tuân giữ các luật ấy nữa.  Họ bị đứng trước hai ngã đường.  Một mặt, những thày dạy xưa và những người quen, đã xa lánh họ.  Mặt khác, những người bạn mới chỉ trích họ.  Tất cả các điều này tạo ra căng thẳng và bất an trong họ.  Một số người thiên về sự cởi mở chỉ trích sự khép kín của những người khác và ngược lại.  Cuộc xung đột này đã đem đến một cuộc khủng hoảng đã dẫn đến việc họ sống khép kín trong vị thế của họ.  Có người đã muốn tiến tới, có người lại muốn đốt đèn rồi dấu dưới gầm bàn.  Có nhiều người tự hỏi:  “Nhưng một cách dứt khoát, đâu là sứ vụ của chúng tôi?”  Những bài dụ ngôn về muối và ánh sáng giúp chúng ta suy niệm về sứ vụ.

b)  Lời bình giải về đoạn Phúc Âm:

Mt 5:13:  Dụ ngôn muối đất

Dùng các hình ảnh của đời sống thường nhật, với những lời đơn giản và trực tiếp, Chúa Giêsu cho biết đâu là sứ vụ và lý do hiện hữu của Cộng Đoàn:  Hãy là muối!  Vào thời đó, bởi vì trời nóng, người ta và súc vật cần phải ăn nhiều muối.  Muối được phân phối bằng những tảng lớn bởi những nhà cung cấp và những tảng muối này được đặt ở quảng trường công cộng để người dân tiêu thụ.  Muối vụn còn sót lại rơi vãi trên mặt đất, không còn có thể dùng được vào việc gì và bị mọi người dẫm đạp lên.  Chúa Giêsu nhắc lại việc xử dụng này để làm sáng tỏ sứ vụ mà các môn đệ phải thi hành.  Nếu không có muối thì không ai có thể sống được, nhưng những gì còn sót lại của muối thì không thể dùng được vào việc gì.

Mt 5:14-16:  Dụ ngôn Ánh sáng

Sự so sánh thật hiển nhiên.   Không ai thắp một ngọn nến rồi để nó ở dưới đáy thùng.  Một thành phố trên một đỉnh núi không thể che giấu được.  Cộng đoàn phải là ánh sáng, phải chiếu soi.  Ánh sáng không nên sợ cho thấy điều tốt lành mà nó đã làm.  Nó không làm như thế để được trông thấy, nhưng điều gì nó làm có thể nhìn thấy và nên được nhìn thấy.  Muối không tồn tại cho chính nó.  Ánh sáng không tồn tại cho chính nó.  Đây là phương cách một cộng đoàn cần phải nhớ:  cộng đoàn không thể tự sống khép kín trong chính mình.  

c)  Để mở rộng nhãn quan về các Mối Phúc Thật:

i.  Các dụ ngôn trong bối cảnh của cộng đoàn thời bấy giờ

Trong số những người Do Thái cải đạo có hai khuynh hướng.  Một số người đã nghĩ rằng không còn cần phải tuân giữ các Lề Luật của Cựu Ước, bởi vì chúng ta đã được cứu rỗi nhờ lòng tin vào Đức Giêsu chứ không phải nhờ vì tuân giữ Lề Luật Môisen (Rm 3:21-26).  Những người khác nghĩ rằng họ, là người Do Thái, phải tiếp tục tuân giữ Lề Luật Cựu Ước (Cv 15:1-2).  Trong mỗi hai khuynh hướng này đều có một số người cực đoan hơn trong nhóm.  Đứng trước cuộc xung đột này, Mátthêu tìm kiếm một sự cân bằng để đoàn kết cả hai thái cực.  Cộng đoàn phải là nơi mà sự cân bằng này có thể đạt được và là nơi nó có thể tồn tại.  Cộng đoàn phải là trung tâm soi sáng kinh nghiệm sống này và cho mọi người thấy ý nghĩa đích thực và mục tiêu của Lề Luật Thiên Chúa.  Các cộng đoàn không thể đi ngược lại Lề Luật, cũng không thể sống khép kín tự tách biệt họ trong việc tuân giữ lề luật.  Noi gương Chúa Giêsu, họ phải dẫn đầu và cho thấy mục tiêu của lề luật muốn đạt được trong thực hành, đó là việc thực thi tình yêu hoàn hảo.  Sống theo đường lối này họ phải là:  “Muối của Đất và Ánh sáng của Thế Gian”.

ii.  Các khuynh hướng khác nhau trong các cộng đoàn Kitô hữu tiên khởi

–  Các người Biệt Phái đã không nhận ra Đấng Mêssia trong con người của Chúa Giêsu và chỉ chấp nhận Cựu Ước.  Trong cộng đoàn, đã có những người thông cảm với tâm lý của nhóm người Biệt Phái (Cv 15:5).

–  Một số người Do Thái cải đạo đã chấp nhận Chúa Giêsu là Đấng Mêssia, nhưng họ không chấp nhận các cộng đoàn sống với sự tự do của Chúa Thánh Thần trong sự hiện diện của Chúa Giêsu Phục Sinh (Cv 15:1).

–  Những người khác, cho dù là người Do Thái cải đạo hay người ngoại, đã nghĩ rằng Cựu Ước đã được kết thúc cùng với Chúa Giêsu và vì thế không còn cần thiết phải duy trì và đọc các sách Cựu Ước nữa.  Từ bây giờ, chỉ có Chúa Giêsu và đời sống trong Chúa Thánh Thần!  Ông Gioan chỉ trích xu hướng này (Cv 15:21).

–  Có những Kitô hữu sống cuộc sống của họ trong cộng đoàn trong sự hoàn toàn tự do của Chúa Thánh Linh cho rằng họ không còn phải sống theo đời sống của Chúa Giêsu hoặc theo đời sống Cựu Ước.  Họ chỉ muốn có Đức Kitô của Chúa Thánh Thần!  Họ nói rằng:  “Chúa Giêsu bị nguyền rủa!”  (1Cr 12:3).

–  Mối quan tâm lớn trong Tin Mừng Mátthêu cho thấy ba điều đồng nhất này rằng:  (1) Cựu Ước, (2) Chúa Giêsu Nagiarét và (3) đời sống trong Chúa Thánh Thần, không thể tách rời.  Cả ba là một phần của cùng một chương trình và duy nhất của Thiên Chúa và truyền đạt đến chúng ta điều tâm điểm chắc chắn của đức tin:  Thiên Chúa của Abraham và Sara hiện hữu trong cộng đoàn nhờ đức tin vào Chúa Giêsu Nagiarét.  

6.  Cầu Nguyện:  Thánh Vịnh 27: 

Đức Chúa là nguồn ánh sáng của tôi

CHÚA là nguồn ánh sáng và ơn cứu độ của tôi,        
tôi còn sợ người nào?
CHÚA là thành lũy bảo vệ đời tôi,
tôi khiếp gì ai nữa?
Khi ác nhân xông vào, định nuốt sống thân tôi,
ai ngờ chính đối phương, chính những thù địch ấy,
lại lảo đảo té nhào.

Dù cả một đạo quân vây đánh, lòng tôi chẳng sợ gì.
Dù có phải lâm vào chiến trận, tôi vẫn cứ cậy tin.

Một điều tôi kiếm tôi xin,
là luôn được ở trong đền CHÚA tôi
mọi ngày trong suốt cuộc đời,
để chiêm ngưỡng CHÚA tuyệt vời cao sang,
ngắm xem thánh điện huy hoàng.

Ngày tôi gặp tai ương hoạn nạn,
Người che chở tôi trong lều thánh,
đem giấu tôi thật kín trong nhà,
đặt an toàn trên tảng đá cao.
Nên giờ đây tôi ngẩng đầu đắc ý,
nhìn quân thù vây bủa chung quanh.
Tôi sẽ dâng lễ tế trong thánh điện,
lễ tạ ơn, nhã nhạc vang lừng,
tôi sẽ đàn ca mừng kính CHÚA.

Lạy CHÚA, cúi xin Ngài nghe tiếng con kêu,
xin thương tình đáp lại.
Nghĩ về Ngài, lòng con tự nhủ: hãy tìm kiếm Thánh Nhan.
Lạy CHÚA, con tìm thánh nhan Ngài,
xin Ngài đừng ẩn mặt.
Tôi tớ Ngài đây, xin đừng giận mà ruồng rẫy,
chính Ngài là Đấng phù trợ con.
Xin chớ bỏ rơi, xin đừng xua đuổi,
lạy Thiên Chúa, Đấng cứu độ con.
Dầu cha mẹ có bỏ con đi nữa,
thì hãy còn có CHÚA đón nhận con.

Xin dạy con đường nẻo Ngài, lạy CHÚA,
dẫn con đi trên lối phẳng phiu,
vì có những người đang rình rập.
Xin đừng phó mặc con cho kẻ thù hung hãn,
vì lũ chứng gian đứng dậy tố con,
giương bộ mặt hằm hằm sát khí.

Tôi vững vàng tin tưởng
sẽ được thấy ân lộc CHÚA ban trong cõi đất dành cho kẻ sống.
Hãy cậy trông vào CHÚA, mạnh bạo lên, can đảm lên nào!
Hãy cậy trông vào CHÚA.
 
7.  Lời nguyện kết

Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ Chúa vì những Lời của Chúa đã trao ban để giúp chúng con có thể hiểu cặn kẽ hơn Thánh ý của Chúa Cha.  Nguyện xin Thần Khí Chúa soi sáng cho những việc làm của chúng con và ban cho chúng con sức mạnh để chúng con có thể thực thi những Lời Chúa đã mặc khải cho chúng con.  Chúng con nguyện xin được giống như Đức Maria, thân mẫu Chúa, không những chỉ lắng nghe mà còn thực hành Lời Chúa.  Chúa là Đấng hằng sống hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời.  Amen.