CẦU NGUYỆN TRONG TRUYỀN THỐNG CÁT MINH

Trong 4 ngày vừa qua, kể từ 4/2 -7/2/2025, Tu viện Thánh Therese Hài Đồng Giêsu, Tam Hà, Thủ Đức, vui mừng hân hoan đón các anh em Cát Minh trở lại Dòng sau những ngày đón Tết đoàn viên cùng gia đình, để tham dự tuần học hỏi linh đạo Cát Minh với chủ đề: “Cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh” do thầy Daryl Moresco, O.Carm. trình bày.

Thầy Daryl Moresco, O.Carm sinh ra tại Wonthaggi, Úc. Thầy đã đến Hoa Kỳ để học Linh đạo Cát Minh vào năm 2001. Năm 2003, thầy tốt nghiệp Liên hiệp Thần học Washington với chứng chỉ Nghiên cứu Cát Minh và bằng Thạc sĩ Nghiên cứu Mục vụ. Trước đó, Thầy Daryl là Giám đốc điều hành Trung tâm nghiên cứu Cát Minh tại Đại học Công giáo Hoa Kỳ ở Washington, DC (2020). Thầy Daryl cũng từng là Giám Tập của Tỉnh Dòng Trái tim vẹn sạch Đức Mẹ Maria tại Hoa Kỳ (2017-2020) và là Giám đốc Đào tạo Tiền Tập sinh (2007-2017). Thầy Daryl có niềm đam mê trong việc thúc đẩy sự phong phú và chiều sâu của Linh đạo Cát Minh. Tháng 7 năm 2024, thầy Daryl đã trở về Úc Châu và tiếp tục sứ vụ của mình tại đây.

Trong ngày học đầu tiên của tuần lễ học hỏi linh đạo Cát Minh, thầy Daryl đã giúp cho anh em Cát Minh Việt Nam cùng nhìn lại cầu nguyện trong Giáo Hội cũng như tái khám phá vẻ đẹp và sự phong phú của cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh. Đây là một chủ đề rất hay và quan trọng được biên soạn dựa trên Ratio cũng như Hiến pháp và Luật Dòng. Qua việc cùng nhau đọc lại Hiến pháp và Luật Dòng, thầy Daryl giúp cho các anh em hiểu thêm: cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh là gì; đồng thời, thầy cũng chia sẻ và mời gọi anh em phải làm sao nội tâm hóa nó và làm sao để nó thấm nhập vào con người của mình, vào trong đời sống của mình. Thầy Daryl nhấn mạnh rằng, cầu nguyện là vô cùng quan trọng đối với người tu sĩ Cát Minh, đặc biệt là trong giai đoạn Tập viện, mà trong đó chiêm niệm là yếu tố nền tảng, xuyên suốt và liên tục trong mọi khía cạnh của đời sống của họ. Thật vậy, người tu sĩ Cát Minh được mời gọi cầu nguyện không ngừng với một con tim trong sạch, một lương tâm ngay lành và đêm ngày suy niệm luật Chúa trong lòng. Vì thế, cầu nguyện phải là một lối sống bao gồm việc suy ngẫm về luật Chúa, sống tập trung vào Chúa Kitô và biến việc cầu nguyện thành một phần trong mọi việc mình làm. Thánh Therese Hài Đồng Giêsu từng nói: “Đối với tôi, cầu nguyện là sự dâng trào của con tim; là cái nhìn đơn giản hướng về thiên đàng, là tiếng kêu của sự đón nhận và tình yêu, ôm trọn cả thử thách lẫn niềm vui”. Cầu nguyện cũng là ân sủng của Chúa. Nhưng khi cầu nguyện, chúng ta có thân thưa từ đỉnh cao của lòng kiêu hãnh và ý chí của mình, hay “từ vực sâu” của một tâm hồn khiêm nhường và thống hối? Người khiêm nhường sẽ được tôn vinh; sự khiêm nhường là nền tảng của lời cầu nguyện, chỉ khi chúng ta khiêm nhường thừa nhận rằng “chúng ta không biết cách cầu nguyện như chúng ta phải làm”, thì chúng ta mới sẵn sàng đón nhận ân sủng của cầu nguyện một cách tự do.

Từ bản tu luật của Dòng, thầy Daryl cũng chỉ ra một vài chủ đề chính mời gọi các tu sĩ Cát Minh thực hành trong đời sống của mình như: phát triển chiều kích chiêm niệm của cuộc sống, trong một cuộc đối thoại cởi mở với Thiên Chúa, sống đầy lòng bác ái, suy niệm Lời Chúa ngày và đêm trong thinh lặng và cô tịch, cầu nguyện chung hoặc riêng nhiều lần trong ngày, cử hành Thánh Thể mỗi ngày, làm công việc chân tay như Thánh Phaolô Tông đồ đã làm, thanh tẩy mình khỏi mọi dấu vết của tội lỗi và mặc lấy áo giáp thiêng liêng, sống tinh thần nghèo khó, chia sẻ cho nhau những gì ít ỏi chúng ta có, luôn luôn yêu mến Giáo hội và mọi người, tìm kiếm và tuân hành thánh ý Chúa trong đức tin, trong đối thoại và qua sự biện phân. Nhờ những sự thực hành này, người tu sĩ Cát Minh sẽ trở thành “một ký ức sống động về Chúa Giêsu trong cả cách sống và hành động” qua đó làm chứng cho “những điều kỳ diệu mà Thiên Chúa đã thực hiện trong nhân tính yếu đuối của những người được kêu gọi”. Thầy Daryl cũng nhấn mạnh rằng, bằng cách suy ngẫm và đi sâu hơn vào mầu nhiệm của Chúa Kitô, chúng ta trở nên vâng phục hơn khi theo Người, đào sâu hơn cam kết của chúng ta để làm việc như các môn đệ của Người. Tuy nhiên, việc thực hành sự hiện diện của Chúa, vốn là truyền thống của Dòng Cát Minh, đã trở nên ngày càng khó khăn trong thời đại hiện đại này. Do đó, chúng ta phải nỗ lực đặc biệt để giúp đỡ nhau tìm kiếm Chúa qua lời cầu nguyện gắn bó mật thiết với cuộc sống thường ngày. Trong lời cầu nguyện và trong cuộc gặp gỡ liên tục với Lời Chúa, chúng ta học cách gặp gỡ “người bảo vệ” cuộc sống hằng ngày và tin tưởng vào Người trên hành trình biến đổi bên trong. Hơn nữa, lời cầu nguyện là cánh cửa dẫn đến sự chiêm niệm… Chúa tìm kiếm chúng ta, kéo chúng ta lại gần hơn, được Thánh Linh mời gọi tập trung sự chú ý của chúng ta vào Chúa… trong một cuộc đối thoại liên tục của tình yêu. Những người theo dòng Cát Minh sống cuộc sống trung thành với Chúa Giêsu Kitô bằng thái độ chiêm niệm; chiêm niệm bắt đầu khi chúng ta tin tưởng vào Chúa theo bất cứ cách nào Chúa chọn để tiếp cận chúng ta; đó là thái độ cởi mở với Chúa, Đấng mà chúng ta khám phá ra sự hiện diện của Người trong mọi sự, trong mỗi tu phòng…Vì thế, cần phải hiểu, tu phòng không chỉ là một cấu trúc bên ngoài; chúng ta phải xây dựng nó ở trung tâm của các tu phòng bên trong của chúng ta, nơi Chúa ngự, Đấng mời gọi chúng ta bước vào và tìm kiếm Đấng hiện hữu. Do đó, hành trình lên đỉnh Cát Minh là một hành trình biến đổi từ bên trong mỗi “nhà leo núi”.

Bước sang ngày thứ hai, dưới sự hướng dẫn của thầy Daryl, anh em Cát Minh ôn lại các hình thức cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh như: cầu nguyện bằng lời, cầu nguyện qua phụng vụ, đọc suy niệm, thiền định, cầu nguyện qua hồi tưởng, Lectio Divina, cầu nguyện trong thầm lặng, thực hành sự hiện diện của Chúa, cầu nguyện với hơi thở (Aspiritive Prayer) hay cầu nguyện ngắn. Đặc biệt, cầu nguyện trong thing lặng được thầy Daryl hết sức chú ý. Thầy nói: “Truyền thống Cát Minh của chúng ta truyền lại cho chúng ta sự trân quý thinh lặng, được lãnh nhận từ khi Dòng mới thành lập, khi nó gợi ý rằng, chúng ta sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa, luôn luôn tiếp xúc với Ngài, như một phần thiết yếu của cuộc sống. Sa mạc – cô tịch – thinh lặng không nhất thiết phụ thuộc vào địa điểm địa lý. Trên hết, chúng là trạng thái của tâm trí và con tim, tạo ra nơi con người sự tinh tế bên trong, khả năng và sự sẵn sàng chia sẻ món quà của mình và chia sẻ trong sự huyền bí của người khác. Đây là sự mặc khải của Tình Yêu”. Thinh lặng đưa chúng ta diện đối diện với Thiên Chúa. Càng cố gắng thực hành thinh lặng, người ta càng nhận ra rằng thinh lặng có nhiều cấp độ khác nhau, và khám phá, trân trọng và trải nghiệm tính hữu ích của nó. Có nhiều hình thức và loại hình thinh lặng phù hợp với nhu cầu của mỗi người; thinh lặng bên ngoài của lời nói và cử chỉ; thinh lặng bên trong của những sức mạnh cá nhân: trí tưởng tượng, trí thông minh, tình cảm; thinh lặng ở cấp độ “có ý thức” và thinh lặng để khai sáng chiều sâu của “vô thức”, thinh lặng để thanh lọc, xoa dịu và thống nhất… Thầy Daryl cũng chỉ ra hai mẫu gương tuyệt hảo về sự chiêm niệm trong thinh lặng đó chính là ngôn sứ Ê-li-a và Đức Trinh nữ Maria. Ngài chỉ ra, trong thinh lặng “chiêm niệm là thái độ cởi mở với Thiên Chúa, Đấng mà chúng ta khám phá sự hiện diện của Người ở khắp mọi nơi. Theo cách này, chúng ta noi theo gương của ngôn sứ Ê-li-a, người không ngừng tìm kiếm Thiên Chúa, và của Đức Maria, người đã suy ngẫm mọi sự trong lòng.”

Thật vậy, Đức Maria ghi nhớ và suy ngẫm mọi sự trong lòng dạy chúng ta tìm kiếm và nhận ra những dấu chỉ về sự hiện diện của Thiên Chúa trong những sự kiện bình thường của cuộc sống hằng ngày, và trở thành môn đệ của Chúa bằng cách lắng nghe Lời Chúa. Việc Đức Maria trốn sang Ai Cập cùng Chúa Hài Đồng và Thánh Giuse chỉ ra con đường khổ hạnh và thanh tẩy, cánh cổng cần thiết dẫn đến trải nghiệm chiêm niệm về Thiên Chúa. Đối với chúng ta, những người Cát Minh, Đức Maria luôn hiện diện trong cuộc sống của chúng ta, hướng dẫn chúng ta và bảo vệ chúng ta khi chúng ta tìm cách theo Chúa Kitô. Mẹ tượng trưng cho mọi điều chúng ta hy vọng – bước vào mối quan hệ mật thiết với Chúa Kitô, hoàn toàn cởi mở với ý muốn của Chúa và có cuộc sống được biến đổi bởi Lời Chúa. Vì thế, người Cát Minh luôn coi Đức Maria là Bổn mạng của Dòng. Noi gương Ê-li-a, các tu sĩ Cát Minh nhớ lại, và theo một cách nào đó, sống lại, kinh nghiệm của vị ngôn sứ này: ẩn náu trong sa mạc vào thời kỳ khô hạn; đối mặt với thách thức của các ngôn sứ giả về một thần tượng đã chết không có khả năng ban sự sống; theo chân Ê-li-a trong cuộc hành trình dài trở về sa mạc đến núi Khô-rép để gặp Chúa theo những cách mới mẻ và bất ngờ, và để hiểu rằng Người hiện diện ngay cả khi Người dường như vắng mặt.

Chiều cùng ngày, sau khi anh em Cát Minh cùng thầy Daryl hành hương, cầu nguyện và cử hành giờ kinh chiều trong thể tại trung tâm hành hương Đức Mẹ Fatima Bình Triệu, tất cả các anh em trở lại tu viện thánh Therese Hài Đồng Giêsu để tiếp tục học hỏi về các thánh và các nhà thần bí tiêu biểu của Dòng cũng như rút ra những bài học cho mình từ kinh nghiệm của các ngài trong cầu nguyện như Teresa Avila, Gioan Thánh Giá, Gioan của Thánh Samson (1571-1636).

Trong ngày thứ ba của tuần học hỏi linh đạo Cát Minh, thầy Daryl và quý anh em đã cùng nhau tìm hiểu và trả lời cho các câu hỏi: Làm thế nào để cầu nguyện theo truyền thống Cát Minh tìm thấy sự biểu hiện của nó trong văn hóa Việt Nam? Làm thế nào để chúng ta chia sẻ, giảng dạy cũng như thực hành truyền thống của mình trong bối cảnh mục vụ hiện nay? Bên cạnh đó, thầy Daryl cũng giới thiệu với anh em về một mẫu gương sáng ngời của cầu nguyện theo truyền thống Cát Minh cũng như về “Mầu nhiệm về sự gần gũi của Chúa” và nội tâm hóa của Thánh Titus Brandsma – vị Tu sĩ Linh mục tử đạo, Giáo sư tiến sĩ Triết học, nhà văn, nhà báo nổi tiếng. Qua đó, Thánh Titus được trình bày như một mẫu gương của việc sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa, đặc biệt trong thời kỳ biệt giam. Ngay từ đầu, phòng giam của ngài đã có ý nghĩa đặc biệt đối với thánh nhân. Không có âm thanh gây nhiễu nào có thể xuyên qua nơi này. Ngay cả sự thinh lặng cũng trở nên thân mật hơn. Trên bức tường của hành lang nơi phòng giam, Titus nhìn thấy một tấm biển ghi bằng chữ: “Silentium perpetuum” (sự thinh lặng vĩnh viễn). Phòng giam mà ngài mô tả chi tiết có thể được hiểu là cụm từ chính cho trải nghiệm của Titus về sự gần gũi của Thiên Chúa. Trong giai đoạn cuối của cuộc đời, nó trở lại trong một bài thơ được biết đến rộng rãi trong những năm sau chiến tranh. Phòng giam của ngài là pháo đài hùng mạnh. Ở đó, thánh nhân đã trở nên quen thuộc với sự gần gũi của Chúa. Đối với Titus, nhà tù là biểu tượng của một thực tại sâu sắc hơn – nơi nuôi dưỡng đời sống đức tin nội tâm và diễn ra quá trình nội tâm hóa – nơi ngài kết nối sâu sắc và mật thiết nhất với Chúa, nơi lời cầu nguyện nội tâm của con tim được thể hiện. Đây là nơi Titus là chính mình hơn. Theo ngài, “Chúa sống trong chúng ta. Ngài ẩn mình trong bản chất con người của chúng ta. Nhưng bản chất của chúng ta – trong tay Ngài – phù hợp với công việc cao cả và siêu việt hơn so với kiến thức giác quan hoặc sự chiêm niệm của tâm trí chúng ta có thể mang lại. Nó có khả năng tiếp nhận khiến nó phù hợp để hấp thụ hoạt động thiêng liêng thậm chí còn nhiều hơn so với cách thông thường của tự nhiên theo cách mà Đấng Thánh không còn ẩn sau con người nữa, mà tỏa sáng qua nó”.

Sáng ngày 7/2/2025, buổi học cuối cùng trong tuần học hỏi linh đạo Cát Minh đã khép lại sau phần trình bày của các nhóm về chủ đề cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh đặt trong các bối cảnh cụ thể mà thầy Daryl đã trao cho từng nhóm từ chiều hôm trước như: Đào tạo mục vụ giáo xứ, Cộng đoàn Dòng Ba Cát Minh, Quy tụ thanh thiếu niên và cầu nguyện, Lectio Divina và Cầu nguyện và người dự tòng… dựa trên những gì các anh em đã nghe và trải nghiệm trong tuần này với trọng tâm cụ thể, bằng cách sử dụng hình ảnh và/hoặc biểu tượng theo quan điểm của người Việt Nam. Các nhóm đã trình bày rất sáng tạo và lột tả được vẻ đẹp và sự phong phú, đa dạng của cầu nguyện trong truyền thống Cát Minh trong những bối cảnh cụ thể trên quê hương của mình.

Sau cùng, cha Giacobe Trần Lê Thiên, O.Carm. đã đại diện cho toàn thể anh em gửi lời cám ơn và tri ân đến thầy Daryl Moresco, O.Carm. bởi sự hiện diện và những chia sẻ quý báu của thầy dành cho các anh em Cát Minh Việt Nam, ngõ hầu cổ võ và thúc đẩy niềm tự hào và lòng yêu mến linh đạo Cát Minh nơi các anh em mỗi ngày một lớn hơn.