Lectio Divina: Chúa Nhật XXVI Thường Niên (B)

Đón nhận những kẻ bé mọn và bị khinh thường

Không ai sở hữu Chúa Giêsu

Mc 9:38-43, 47-48

 

1.  Lời nguyện mở đầu

Lạy Chúa Giêsu, xin hãy sai Thần Khí Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các môn đệ trên đường Emmau.   Trong ánh sáng của Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp các môn đệ khám phá ra được sự hiện diện của Thiên Chúa trong nỗi đau buồn về bản án và cái chết của Chúa.  Vì thế, cây thập giá tưởng như là sự kết thúc của mọi niềm hy vọng, đã trở nên nguồn mạch của sự sống và sự sống lại.

Xin hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh, trong các sự kiện của đời sống hằng ngày và trong những người chung quanh, nhất là những người nghèo khó và đau khổ.  Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con để, giống như hai môn đệ từ Emmau, chúng con cũng sẽ được hưởng sức mạnh sự phục sinh của Chúa và làm chứng cho những người khác rằng Chúa đang sống hiện hữu giữa chúng con như nguồn mạch của tình anh em, công lý và hòa bình.  Chúng con cầu xin vì danh Chúa Giêsu, con Đức Maria, Đấng đã mặc khải cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con.  Amen.

2.  Bài Đọc

a)  Chìa khóa dẫn đến bài đọc:

Văn bản Tin Mừng của Chúa Nhật XXVI Thường Niên thuật lại một phần của bài chỉ dẫn dài mà Chúa Giêsu nói với các môn đệ (Mc 8:22-10:52).  (Xem bài bình luận về Tin Mừng ngày Chúa Nhật XXIV).  Bài Tin Mừng này đặc biệt đặt ra ba điều kiện cần thiết cho việc hoán cải một người muốn đi theo Chúa: (i)  Khắc phục ý tưởng sai lầm của những ai nghĩ rằng họ sở hữu Chúa Giêsu (Mc 9:38-40);  (ii)  Khẳng định về việc niềm nở chào đón những kẻ bé mọn (Mc 9:41-42) và (iii) Đòi hỏi một sự dấn thân triệt để vào Tin Mừng (Mc 9:43-48).

b)  Phần phân đoạn văn bản để trợ giúp cho bài đọc:

Mc 9:38-40:   Đức Giêsu chỉnh sửa tâm lý khép kín của thánh Gioan Tông Đồ.

Mc 9:41:  Bất cứ ai cho các môn đệ của Đấng Kitô uống một chén nước thì sẽ được thưởng.

Mc 9:42:  Tránh xúc phạm đến những kẻ bé mọn.

Mc 9:43-48:  Tận tụy triệt để với Tin Mừng.

 c)  Tin Mừng:

₃₈ Khi ấy, Gioan thưa cùng Chúa Giêsu rằng: “Lạy Thầy, chúng con thấy có kẻ nhân danh Thầy mà trừ quỷ, kẻ đó không theo chúng ta, và chúng con đã ngăn cấm y”. ₃₉ Nhưng Chúa Giêsu phán: “Đừng ngăn cấm y, vì chẳng ai có thể nhân danh Thầy mà làm phép lạ, rồi liền đó lại nói xấu Thầy. ₄₀ Ai chẳng chống đối các con, là ủng hộ các con.

₄₁ Ai nhân danh Thầy mà cho các con một ly nước vì lẽ các con thuộc về Đấng Kitô, Thầy bảo thật các con: kẻ đó sẽ không mất phần thưởng đâu.

₄₂ Nhưng nếu kẻ nào làm cớ vấp phạm cho một trong những kẻ bé mọn có lòng tin Thầy, thà buộc thớt cối xay vào cổ người ấy mà xô xuống biển thì hơn.

₄₃ “Nếu tay con nên dịp tội cho con, hãy chặt tay đó đi: thà con mất một tay mà được vào cõi sống, còn hơn là có đủ hai tay mà phải vào hỏa ngục, trong lửa không hề tắt. ₄₄ Và nếu chân con làm dịp tội cho con, hãy chặt chân đó đi; ₄₅ thà con mất một chân mà được vào cõi sống, còn hơn là có đủ hai chân mà phải ném xuống hỏa ngục. ₄₆ Và nếu mắt con làm dịp tội cho con, hãy móc mắt đó đi, ₄₇ thà con còn một mắt mà vào nước Thiên Chúa, còn hơn là có đủ hai mắt mà phải ném xuống hỏa ngục, ₄₈ nơi mà dòi bọ rúc rỉa nó không hề chết và lửa không hề tắt”. ₄₉ Quả thật, ai nấy sẽ được luyện bằng lửa như thể ướp bằng muối. ₅₀ Muối là cái gì tốt. Nhưng muối mà hết mặn, thì anh em sẽ lấy gì ướp cho mặn lại? Anh em hãy giữ muối trong lòng anh em, và sống hoà thuận với nhau.”

3.  Giây phút thinh lặng cầu nguyện

Để Lời Chúa có thể thấm nhập và soi sáng đời sống chúng ta.

4.  Một vài câu hỏi gợi ý

Để giúp chúng ta trong phần suy gẫm cá nhân.

a)  Lời nào trong văn bản này làm bạn hài lòng nhất hay đánh động bạn nhất?  Tại sao?

b)  Lời giáo huấn của Chúa Giêsu:  “Ai chẳng chống đối các con, là ủng hộ các con” có ý nghĩa gì đối với chúng ta ngày nay?

c)  “Một ly nước” được Chúa Giêsu nhắc đến có ý nghĩa gì đối với chúng ta ngày nay?

d)  “Những kẻ bé mọn” là ai?  Câu “kẻ nào làm cớ vấp phạm cho một trong những kẻ bé mọn” có nghĩa là gì (câu 42)?

e)  “Buộc thớt cối xay vào cổ”, “Chặt tay, chặt chân”, “Móc mắt”:  Có thể nào những câu này được hiểu theo nghĩa đen không?  Chúa Giêsu nói gì qua những câu này?

f)  Trong cộng đoàn và xã hội chúng ta, những kẻ bé mọn và bị khinh thường là những ai?  Chúng ta đón tiếp họ như thế nào và phẩm chất sự đón tiếp của chúng ta ra sao?

5.  Dành cho những ai muốn đào sâu vào trong chủ đề

 a)  Bối cảnh xưa và nay:

• Như đã nói ở trên, Tin Mừng của Chúa Nhật tuần này trình bày ba điều kiện cho việc hoán cải của bất cứ ai muốn trở thành môn đệ của Chúa Giêsu:  (i) Không có một tâm lý khép kín như môn đệ Gioan nghĩ rằng mình sở hữu Chúa Giêsu, mà phải cởi mở và đại kết, có thể nhận ra sự tốt lành ở những người khác, dù rằng họ có thể thuộc về một tôn giáo khác.  (ii) Khắc phục não trạng của những kẻ tự coi mình cao quý hơn những người khác và do đó, khinh thường những kẻ bé mọn, nghèo hèn và bị tách rời ra khỏi cộng đoàn.  Theo lời Chúa Giêsu, những kẻ như thế thì đáng bị cột thớt cối xay vào cổ và quẳng xuống biển sâu.  (iii) Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta không nên để cho thói quen này nhập vào đời sống Tin Mừng của chúng ta, mà chúng ta nên có khả năng phá vỡ những mối quan hệ ngăn trở chúng ta không sống đời ấy cách trọn vẹn.
• Ba điểm này rất thực tế cho chúng ta ngày nay.  Nhiều giáo dân của Giáo Hội Công Giáo thường có xu hướng chống lại đại kết và có tâm lý khép kín như thể những Kitô hữu chúng ta tốt lành hơn những người khác.  Thế giới ngày nay, bị chi phối bởi hệ thống tân tự do, nhiều người coi thường những kẻ bé mọn và bần hàn ở khắp mọi nơi, kẻ đói rách, người tị nạn và những kẻ bị bỏ rơi đang gia tăng.  Người Kitô hữu chúng ta thường không sống hết lòng với Tin Mừng.  Nếu chúng ta, hàng triệu người Kitô hữu, thực sự sống theo lời Tin Mừng, thế giới này hẳn sẽ là một nơi khác.

b)  Lời bình luận về văn bản:

Mc 9:38-40:  Trạng thái tâm lý khép kín.

Có người không thuộc về cộng đoàn mà nhân danh Đức Giêsu để trừ quỷ.  Môn đệ Gioan thấy vậy và đã ngăn cấm anh ta:  Bởi vì người ấy không phải là người của chúng ta nên chúng con cố gắng ngăn cấm y.  Ông Gioan nhân danh cộng đoàn, ngăn cản người khác làm việc tốt lành!  Ông nghĩ rằng là một người môn đệ tốt, ông phải độc quyền chiếm hữu Chúa Giêsu và do đó, đã muốn ngăn chặn những kẻ khác không được nhân danh Chúa Giêsu để làm việc tốt lành.  Đây là trường hợp não trạng cổ hủ và khép kín của “Dân Riêng, Dân Được Chọn!”  Chúa Giêsu đáp lại:  Đừng ngăn cản người ta!  Ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng ta!(Mc 9:40).  Điều quan trọng đối với Chúa Giêsu không phải là người ấy có thuộc về cộng đoàn hay không, mà là người ấy có làm những việc tốt lành mà cộng đoàn cần phải làm hay không.  Đức Giêsu có một tâm lý đại kết.

Mc 9:41:  Ai cho một ly nước thì sẽ được phần thưởng.

Một trong những câu nói của Chúa Giêsu được đưa vào ở đây:  Ai cho anh em uống một ly nước vì lẽ anh em thuộc về Đấng Kitô, thì Thầy bảo thật anh em, người đó sẽ không mất phần thưởng đâu.  Hai tư tưởng để nhận xét về lời nói này:  i) “Nếu bất cứ ai cho anh em một ly nước”:  Chúa Giêsu đang trên đường đi về Giêrusalem để hy sinh mạng sống mình.  Cử chỉ của món quà cao quý!  Nhưng Người không xem thường những quà tặng nhỏ nhặt trong đời sống hằng ngày:  một ly nước, một câu chào hỏi, một cử chỉ bác ái, rất nhiều cử chỉ khác cho thấy tình yêu của chúng ta.  Bất cứ ai khinh thường viên gạch thì sẽ không bao giờ xây nổi một ngôi nhà!  ii) Vì lẽ anh em thuộc về Đấng Kitô:  Chúa Giêsu tự nhận mình với chúng ta là những kẻ muốn thuộc về Người.  Điều này có nghĩa là đối với Chúa, chúng ta có giá trị tuyệt vời.  Do đó, chúng ta phải luôn luôn tự hỏi:  “Chúa Giêsu là ai đối với tôi?” và chúng ta cũng hỏi mình:  “Tôi là ai đối với Chúa Giêsu?”  Câu Tin Mừng này cho chúng ta câu trả lời khích lệ và tràn đầy hy vọng.

Mc 9:42:  Xúc phạm đến những kẻ bé mọn.

Việc xúc phạm là điều gì đó khiến cho một người đi trệch đường.  Xúc phạm đến những kẻ bé mọn là làm cớ cho những kẻ ấy vấp phạm và mất niềm tin vào Thiên Chúa.  Bất cứ kẻ nào làm như vậy, thì bị lên án:  “đáng bị buộc thớt cối xay vào cổ và quăng xuống biển!”  Tại sao lại có lời gay gắt như thế?  Bởi vì Chúa Giêsu tự nhận mình với những kẻ nhỏ bé (Mt 25:40-45).  Bất cứ ai làm tổn thương họ, thì làm tổn thương đến Chúa Giêsu!  Ngày nay, ở nhiều nơi, những kẻ nhỏ bé, nghèo hèn, lìa bỏ Hội Thánh Công Giáo và đi sang các giáo hội khác.  Họ không còn có thể tin vào Giáo Hội!  Tại sao vậy?  Trước khi chúng ta đổ lỗi cho các giáo hội khác, tốt hơn là chúng ta hãy tự vấn:  Tại sao họ rời bỏ nhà chúng ta?  Nếu họ bỏ đi bởi vì họ không cảm thấy như ở cùng nhà với chúng ta thì chúng ta phải có sự thiếu sót gì đó.  Chúng ta sẽ đổ lỗi như thế nào đây?  Chúng ta có đáng bị buộc cối đá vào cổ không?

Mc 9:43-48:   Chặt chân và tay.

Chúa Giêsu bảo chúng ta chặt tay hoặc chân, móc mắt, nếu chúng là cớ cho việc phạm tội.  Người nói:  “Thà các con là người tàn tật (cụt tay, cụt chân, chột mắt), mà được vào cõi sống, còn hơn là có đầy đủ hai tay (chân, mắt) mà bị ném vào hỏa ngục”.  Những lời này không thể được hiểu theo nghĩa đen.  Chúng có nghĩa rằng chúng ta phải triệt để trong sự chọn lựa của chúng ta cho Thiên Chúa và cho Tin Mừng.  Danh từ Địa Ngục (Gehenna), nơi mà dòi bọ rúc rỉa của nó không hề chết và lửa của nó không hề tắt”, là một hình ảnh mô tả tình trạng của người không có Thiên Chúa.  Gehenna là tên một thung lũng gần thành Giêrusalem, nơi đó rác của thành phố được thải ra và nơi có ngọn lửa cháy liên tục để đốt rác.  Nơi hôi hám này đã được người ta dùng để chỉ tình trạng của một người không có phần trong Nước Thiên Chúa.

c)  Phần phụ lục:

Chúa Giêsu đón tiếp và bênh vực những kẻ bé nhỏ

Đã nhiều lần, Chúa Giêsu khẳng định về việc đón tiếp những kẻ bé mọn.  “Ai đón nhận một trong những trẻ nhỏ như thế này vì danh Thầy, tức là đón tiếp chính mình Thầy” (Mc 9:37).  “Nếu ai cho một trong những kẻ bé nhỏ này uống, dù chỉ một chén nước lã thôi, vì kẻ ấy là môn đệ của Thầy, thì Thầy bảo thật các con, người đó sẽ không mất phần thưởng đâu” (Mt 10:42).  Chúa yêu cầu chúng ta đừng kinh khi những kẻ bé mọn (Mt 18:10).  Vào ngày phán xét chung, công lý sẽ được chào đón bởi vì họ đã chia thức ăn cho “kẻ bé mọn nhất trong những anh em của Ta” (Mt 25:40).

Nếu Chúa Giêsu nhấn mạnh nhiều vào việc tiếp đón những kẻ bé mọn, vì lẽ có nhiều kẻ bé mọn đã không được đón tiếp!  Thật ra, phụ nữ và trẻ em đã không được đếm xỉa tới (Mt 14:21; 15:38), họ bị khinh thường (Mt 18:10) và buộc phải im lặng (Mt 21:15-16).  Ngay cả các tông đồ cũng đã cấm họ đến gần Chúa Giêsu (Mt 19:13; Mc 10:13-14).  Nhân danh lề luật của Thiên Chúa, bị giải thích cách sai lạc bởi các kẻ có giáo quyền, cho nên nhiều người tốt lành đã bị loại trừ.  Thay vì đón tiếp những kẻ bị loại trừ, lề luật đã được dùng để hợp pháp hóa việc loại trừ.

Trong Tin Mừng, thành ngữ “những kẻ bé mọn” (theo tiếng Hy Lạp, elachistoi, mikroi hay nepioi), đôi khi có nghĩa là “trẻ nhỏ”, những lúc khác, nó có nghĩa là những kẻ bị gạt ra ngoài lề xã hội.  Không dễ dàng mà phân biệt.  Thỉnh thoảng chữ “bé nhỏ” trong Tin Mừng có nghĩa gì, có nghĩa là “trẻ em” bởi vì trẻ em bị xếp vào loại “những kẻ bé mọn”, những kẻ bị loại trừ. Cũng thế, chẳng dễ mà có thể phân biệt giữa những gì phát xuất từ thời Chúa Giêsu và những gì từ thời các cộng đoàn mà những sách Tin Mừng được viết cho họ.  Dù sao chăng nữa, điều rõ ràng là bối cảnh của việc loại trừ thì có thật vào thời ấy, và hình ảnh mà các cộng đoàn tiên khởi có về Chúa Giêsu là:  Chúa Giêsu đứng về phía những kẻ bé mọn và bênh vực họ.  Những gì mà Chúa Giêsu làm để bênh vực đời sống của các trẻ nhỏ, những kẻ bé mọn, thì nổi bật:

*  Đón tiếp và nghiêm cấm việc xúc phạm đến họ.  Một trong những câu nói gay gắt nhất của Chúa Giêsu là đối với những ai tạo cớ vấp phạm cho những kẻ bé mọn, đó là những kẻ bằng vào thái độ của họ đã tước đoạt khỏi các trẻ nhỏ đức tin của chúng vào Thiên Chúa.  Đối với những kẻ như thế thì tốt hơn là buộc thớt cối đá vào cổ họ và xô xuống biển (Mc 9:42; Lc 17:2; Mt 18:6).

*  Chào đón và giao tiếp.  Khi các trẻ nhỏ đến với Chúa Giêsu để nhận phép lành của Người, các môn đệ đã lấy làm khó chịu và muốn đuổi chúng đi.  Theo phong tục của thời đó, trên phương diện pháp lý, các bà mẹ và các con nhỏ thực sự sống trong một tình trạng luôn không tinh tuyền.  Giao tiếp với chúng có nghĩa là bị nhơ bẩn lây!  Nhưng Chúa Giêsu chỉnh sửa các môn đệ và chào đón các bà mẹ và trẻ em.  Người ôm lấy các em.  “Hãy để cho các trẻ nhỏ đến với Thầy, đừng ngăn cấm chúng! (Mc 10-13-16; Mt 19:13-15).

*  Đồng cảm với những kẻ bé mọn.  Chúa Giêsu ôm lấy các trẻ nhỏ và đồng cảm với chúng.  Ai đón tiếp chúng tức là “đón tiếp chính mình Thầy” (Mc 9:37).  “Mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em bé nhỏ nhất của Ta đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy” (Mt 25:40).

*  Đòi hỏi các môn đệ trở nên như trẻ nhỏ.  Chúa Giêsu muốn các môn đệ trở nên như trẻ nhỏ vì Nước Thiên Chúa là của những ai giống như chúng.  Nếu không thì chẳng thể nào vào được Nước Trời (Mc 10:15; Mt 18:3; Lc 9:46-48). Chúa nói rằng các trẻ nhỏ là những thày dạy của người lớn!  Điều này không bình thường.  Chúng ta muốn làm ngược lại.

*  Bênh vực quyền được reo hò của chúng.  Khi Chúa Giêsu tiến vào thành Giêrusalem, chính các trẻ nhỏ đã reo hò vang dội:  “Hoan hô con vua Đavít!” (Mt 21:15).  Các trẻ nhỏ đã bị khiển trách bởi các thượng tế và Kinh sư, nhưng Chúa Giêsu đã bênh vực chúng và thậm chí còn trích lời Kinh Thánh để bênh vực (Mt 21:16).

*  Thật là vinh phúc cho Nước Trời hiện diện trong những kẻ bé mọn.  Chúa Giêsu rất vui mừng khi nhận ra rằng những kẻ nhỏ bé hiểu được các vấn đề liên quan đến Nước Trời mà Người đã công bố cho người ta.  “Lạy Cha, Con xin tạ ơn Cha!” (Mt 11:25-26).  Chúa Giêsu thấy rằng những kẻ bé mọn hiểu được những việc liên quan đến Nước Trời hơn là những luật sĩ!

*   Đón tiếp và chữa lành.  Chúa Giêsu đón tiếp, chữa lành hoặc khiến nhiều trẻ em hoặc người chết trẻ tuổi sống lại:  cô con gái mười hai tuổi của ông Giairu (Mc 5:41-42), đứa con gái của người phụ nữ Canaan (Mc 7:29-30), con trai của góa phụ thành Naim (Lc 7:14-15), đứa bé mắc bệnh động kinh (Mc 9:25-26); con trai vị đại đội trưởng (Lc 7:9-10), con trai viên sĩ quan cận vệ nhà vua (Ga 4:50), đứa bé với năm chiếc bánh và hai con cá (Ga 6:9).

6.  Thánh Vịnh 34 (33)

Người nghèo chia sẻ đức tin của anh ta với chúng ta

Tôi sẽ không ngừng chúc tụng CHÚA,
câu hát mừng Người chẳng ngớt trên môi.
Linh hồn tôi hãnh diện vì CHÚA
xin các bạn nghèo nghe tôi nói mà vui lên.
Hãy cùng tôi ngợi khen ĐỨC CHÚA,
ta đồng thanh tán tụng danh Người.

Tôi đã tìm kiếm CHÚA, và Người đáp lại,
giải thoát cho khỏi mọi nỗi kinh hoàng.
Ai nhìn lên CHÚA sẽ vui tươi hớn hở,
không bao giờ bẽ mặt hổ ngươi.
Kẻ nghèo này kêu lên và CHÚA đã nhận lời,
cứu cho khỏi mọi cơn nguy khốn.
Sứ thần của CHÚA đóng trại chung quanh
để giải thoát những ai kính sợ Người.

Hãy nghiệm xem CHÚA tốt lành biết mấy:
hạnh phúc thay kẻ ẩn náu bên Người!
Kính sợ CHÚA đi, đoàn dân thánh hỡi,
vì ai kính sợ Người chẳng thiếu thốn chi.
Kẻ giàu sang phải bần cùng đói khổ,
còn ai tìm kiếm CHÚA chẳng thiếu của gì.

Các con ơi, hãy đến mà nghe,
ta sẽ dạy cho biết đường kính sợ CHÚA.
Ai là người thiết tha được sống,
ước ao hưởng chuỗi ngày hạnh phúc chứa chan?

Phải giữ mồm giữ miệng, đừng nói lời gian ác điêu ngoa;
hãy làm lành lánh dữ, tìm kiếm bình an, ăn ở thuận hoà.

CHÚA đối đầu với quân gian ác,
xoá nhoà tên tuổi chúng trên đời,
nhưng để mắt nhìn người chính trực
và lắng tai nghe tiếng họ kêu.

Họ kêu xin, và CHÚA đã nhận lời,
giải thoát khỏi mọi cơn nguy khốn.
CHÚA gần gũi những tấm lòng tan vỡ,
cứu những tâm thần thất vọng ê chề.

Người công chính gặp nhiều nỗi gian truân,
nhưng CHÚA giúp họ luôn thoát khỏi.
Xương cốt họ đều được CHÚA giữ gìn,
dầu một khúc cũng không giập gãy.

Quân gian ác chết vì tội ác,
kẻ ghét người lành chuốc án phạt vào thân.
CHÚA cứu mạng các người tôi tớ,
ai ẩn thân bên Chúa không bị phạt bao giờ.

7.  Lời Nguyện Kết

Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ Chúa về Lời Chúa đã giúp chúng con hiểu rõ hơn ý muốn của Chúa Cha.  Nguyện xin Thần Khí Chúa soi sáng các việc làm của chúng con và ban cho chúng con sức mạnh để thực thi Lời Chúa đã mặc khải cho chúng con.  Nguyện xin cho chúng con, được trở nên giống như Đức Maria, thân mẫu Chúa, không những chỉ lắng nghe mà còn thực hành Lời Chúa.  Chúa là Đấng hằng sống hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời.  Amen.