Dòng Cát Minh Việt Nam Sống Trung Thành Theo Đức Kitô
Dụ ngôn về những nén bạc
Sống trong cách có trách nhiệm
Mt 25:14-30
1. Lời nguyện mở đầu
Lạy Chúa Giêsu, xin hãy ban Thần Khí Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các môn đệ trên đường Emmau. Trong ánh sáng của Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp các môn đệ khám phá ra được sự hiện diện của Thiên Chúa trong nỗi đau buồn về bản án và cái chết của Chúa. Vì thế, cây thập giá tưởng như là sự kết thúc của mọi niềm hy vọng, đã trở nên nguồn mạch của sự sống và sự sống lại.
Xin hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh, trong các sự việc của đời sống hằng ngày và trong những người chung quanh, nhất là những người nghèo khó và đau khổ. Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con, để giống như hai môn đệ từ Emmau, chúng con cũng sẽ được hưởng sức mạnh sự phục sinh của Chúa và làm chứng cho những người khác rằng Chúa đang sống hiện hữu giữa chúng con như nguồn mạch của tình anh em, công lý và hòa bình. Chúng con cầu xin vì danh Chúa Giêsu, con của Đức Maria, Đấng đã mặc khải cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con. Amen.
2. Bài Đọc
a) Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho bài đọc:
Mt 25:14-15: Ông chủ giao phó tài sản cho các đầy tớ
Mt 25:16-18: Phương cách hành động của từng người đầy tớ
Mt 25:19-23: Tính sổ với người đầy tớ thứ nhất và thứ hai
Mt 25:24-25: Tính sổ với người đầy tớ thứ ba
Mt 25:26-27: Câu trả lời của ông chủ với người đầy tớ thứ ba
Mt 25:28-30: Phán quyết cuối cùng của ông chủ làm sáng tỏ dụ ngôn
b) Chìa khóa để hướng dẫn bài đọc:
Trong bài Tin Mừng của Chúa Nhật thứ ba mươi ba Thường Niên tuần này, chúng ta sẽ suy niệm về Dụ Ngôn những Nén Bạc có liên hệ đến hai chủ đề rất quan trọng và rất thực tiễn: (i) Những ân sủng mà mỗi người nhận được từ Thiên Chúa và cách thức mà người ấy tiếp nhận chúng. Mỗi người có những phẩm chất, tài năng mà người ấy có thể và cần phải phục vụ người khác. Không ai chỉ là học trò mãi, không ai mãi chỉ là thày dạy. Chúng ta cùng học hỏi lẫn nhau. (ii) Thái độ mà người ta đặt mình trước Thiên Chúa, Đấng đã ban tặng cho chúng ta những ân sủng của Người. Trong khi đọc, chúng ta sẽ cố gắng để ý tới hai điểm này: đâu là thái độ của ba người đầy tớ liên quan đến những món quà nhận được và dụ ngôn này mạc khải cho chúng ta hình ảnh nào về Thiên Chúa?
c) Phúc Âm:
14 Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ dụ ngôn này rằng: “Có một người kia sắp đi xa, liền gọi các đầy tớ đến mà giao phó tài sản của ông. 15 Ông trao cho người này năm nén bạc, người kia hai nén, người khác nữa một nén, tùy theo khả năng mỗi người, đoạn ông ra đi. 16 Người lãnh năm nén bạc, ra đi và dùng tiền ấy buôn bán làm lợi được năm nén khác. 17 Người lãnh hai nén cũng đi làm lợi được hai nén khác. 18 Còn người lãnh một nén, thì đi đào lỗ chôn dấu tiền của chủ mình. 19 Sau một thời gian lâu dài, ông chủ các đầy tớ trở về và đòi họ tính sổ. 20 Vậy người lãnh năm nén bạc đến, mang theo năm nén khác mà nói rằng: ‘Thưa ông, ông đã trao cho tôi năm nén bạc, đây tôi làm lợi được năm nén khác.’ 21 Ông chủ bảo người ấy rằng: ‘Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn; ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi.’ 22 Người đã lãnh hai nén bạc cũng đến và nói: ‘Thưa ông, ông đã trao cho tôi hai nén bạc, đây tôi đã làm lợi được hai nén khác.’ 23 Ông chủ bảo người ấy rằng: ‘Hỡi người đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn; ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi.’ 24 Còn người lãnh một nén bạc đến và nói: ‘Thưa ông, tôi biết ông là người keo kiệt, gặt chỗ không gieo, và thu nơi ông không phát; 25 nên tôi khiếp sợ đi chôn giấu nén bạc của ông dưới đất. Đây của ông, xin trả lại ông.’ 26 Ông chủ trả lời người ấy rằng: ‘Hỡi đầy tớ hư thân và biếng nhác! Ngươi đã biết ta gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát: 27 Vậy lẽ ra ngươi phải giao bạc của ta cho người đổi tiền, và khi ta trở về, ta sẽ thu cả vốn lẫn lời. 28 Bởi thế, các ngươi hãy lấy nén bạc lại mà trao cho người có mười nén. 29 Vì người có sẽ cho thêm và sẽ dư dật; còn kẻ chẳng có, thì vật gì coi như của nó, cũng lấy đi. 30 Còn tên đầy tớ vô dụng, các ngươi hãy ném nó ra ngoài vào nơi tối tăm, ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng.’”
3. Giây phút thinh lặng cầu nguyện:
Để Lời Chúa được thấm nhập và soi sáng đời sống chúng ta.
4. Một vài câu hỏi gợi ý:
Để giúp chúng ta trong việc suy gẫm cá nhân.
a) Phần nào của bài Tin Mừng này tôi ưa thích nhất và phần nào đánh động tôi hơn? Tại sao?
b) Trong dụ ngôn, ba người đầy tớ lãnh nhận tài sản theo khả năng của họ. Mỗi người có thái độ nào khi nhận lãnh được tài sản của chủ?
c) Ông chủ có phản ứng như thế nào? Ông đòi hỏi những người đầy tớ của ông phải làm gì?
d) Câu nói sau đây phải được hiểu như thế nào: “Người có sẽ cho thêm và sẽ được dư dật; còn kẻ chẳng có, thì vật gì coi như của nó, cũng lấy đi”?
e) Bài dụ ngôn đã mạc khải cho chúng ta hình ảnh gì về Thiên Chúa?
5. Dành cho những ai muốn đào sâu hơn vào trong chủ đề
a) Bối cảnh đoạn Phúc Âm này trong Tin Mừng Mátthêu:
“Dụ ngôn Nén Bạc” (Mt 25:14-30) là một phần của bài giảng thứ năm về Lề Luật Mới (Mt 24:1-25, 46). Ba dụ ngôn này làm rõ bối cảnh đối với thời điểm sắp đến của Nước Trời. Bài dụ ngôn mười cô trinh nữ khẳng định về sự cảnh giác: Nước Thiên Chúa có thể đến bất cứ lúc nào. Dụ ngôn những nén bạc quy hướng về sự phát triển Nước Trời: Nước Trời phát triển khi chúng ta dùng các ân sủng nhận được để phục vụ. Dụ ngôn Ngày Phán Xét dạy cho cách làm thế nào để có được Nước Trời: Nước Trời có được khi chúng ta chấp nhận những kẻ bé mọn.
Một trong những điều có ảnh hưởng lớn hơn trong cuộc sống của chúng ta là ý tưởng chúng ta có về Thiên Chúa. Trong số những người Do Thái của giai cấp Biệt Phái, có người đã tưởng tượng Thiên Chúa như là một vị quan tòa nghiêm khắc đối xử người ta theo giá trị đạt được qua việc tuân giữ lề luật. Điều đó đã gây ra nỗi sợ hãi và ngăn trở người ta không phát triển. Nó ngăn trở họ không dọn chỗ trong chính họ để chấp nhận kinh nghiệm mới về Thiên Chúa mà Đức Giêsu đã rao giảng. Để giúp những người này, Mátthêu kể lại dụ ngôn những nén bạc.
b) Lời bình giải về đoạn Tin Mừng:
Mt 25:14-15: Cánh cửa dẫn vào câu chuyện dụ ngôn.
Dụ ngôn kể về câu chuyện một người kia, trước khi trẩy đi xa, phân phối tài sản của mình cho các đầy tớ, người năm nén bạc, người hai nén và người một nén, tùy theo khả năng của mỗi người. Mỗi nén bạc tương đương với 34 kg vàng, đó không phải là một số lượng nhỏ! Trong trường hợp cuối cùng, tất cả đều nhận cùng một thứ, bởi vì mỗi người nhận “theo khả năng của mình”. Người có khả năng nhận lãnh nhiều, ông cho đầy đủ, người có khả năng nhận lãnh ít, ông cũng cho đầy đủ. Sau đó, ông chủ trẩy đi phương xa và ở đó một thời gian lâu dài. Câu chuyện tạo cho ta một chút bối rối! Chúng ta không biết tại sao ông chủ này lại phân phó tài sản của ông cho các đầy tớ, chúng ta không biết câu chuyện sẽ kết thúc như thế nào. Có lẽ, mục đích là để tất cả những ai nghe bài dụ ngôn phải bắt đầu đối diện cuộc đời họ với câu chuyện được kể trong dụ ngôn.
Mt 25:16-18: Phương thức hành động của mỗi người đầy tớ.
Hai người đầy tớ đầu đã làm việc và làm tăng số nén bạc lên gấp đôi. Nhưng người đầy tớ nhận được một nén thì đi đào lỗ chôn, để bảo tồn nén bạc và khỏi mất nó. Đó là vấn đề về của cải Nước Trời được ban phát cho người ta và các cộng đoàn theo khả năng của họ. Tất cả mọi người đều nhận được của cải Nước Trời, nhưng không phải tất cả mọi người đều đáp trả giống nhau!
Mt 25:19-23: Tính sổ với người đầy tớ thứ nhất và thứ hai
Sau một thời gian lâu dài, ông chủ trở về và cho gọi các đầy tớ đến tính sổ. Hai người đầu cùng thưa một điều: “Thưa ông, ông đã trao cho tôi năm/hai nén bạc. Đây tôi đã làm lợi được năm/hai nén khác!” Và ông chủ cùng bảo cả hai rằng: “Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi.”
Mt 25:24-25: Tính sổ với người đầy tớ thứ ba
Người đầy tớ thứ ba đến và nói: “Thưa ông, tôi biết ông là người keo kiệt, gặt chỗ không gieo và thu nơi ông không phát, nên tôi khiếp sợ đã đi chôn dấu nén bạc của ông dưới đất. Đây của ông, xin trả lại ông!” Trong câu nói này, có một ý tưởng sai lầm về Thiên Chúa và bị Chúa Giêsu chỉ trích. Người đầy tớ nhìn thấy Thiên Chúa là một ông chủ khắc nghiệt. Trước một Thiên Chúa như vậy, loài người sợ hãi và chạy trốn đàng sau việc tuân thủ lề luật chính xác và tỉ mỉ. Người ta cho rằng hành động theo cách ấy họ sẽ tránh khỏi sự luận phạt và vị quan tòa nghiêm khắc sẽ không trừng phạt họ. Đây là cách suy nghĩ của một số người Biệt Phái. Trong thực tế, những kẻ như thế không có lòng tín thác vào Thiên Chúa, mà họ chỉ tin vào chính họ và trong việc tuân giữ các giới luật. Đó là một người sống thu hẹp trong chính bản thân, xa rời Thiên Chúa và không quan tâm đến kẻ khác. Người này trở nên kẻ không có khả năng phát triển như người sống tự do. Hình ảnh sai lạc này về Thiên Chúa cô lập con người, giết chết cộng đoàn, không giúp ích gì cho một cuộc sống vui tươi và đơn sơ.
Mt 25:26-27: Câu trả lời của ông chủ với người đầy tớ thứ ba
Phản ứng của ông chủ thật là châm biếm. Ông nói: “Hỡi đầy tớ hư thân và biếng nhác! Ngươi đã biết ta gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát. Vậy lẽ ra ngươi phải giao bạc của ta cho người đổi tiền, và khi ta trở về, ta sẽ thu cả vốn lẫn lời!” Người đầy tớ thứ ba đã không liên tưởng đến hình ảnh nghiêm khắc anh ta có về Thiên Chúa. Nếu anh ta mường tượng được Thiên Chúa nghiêm khắc đến như thế, thì lẽ ra, ít nhất anh ta cũng đã giao bạc cho người đổi tiền. Đây là lý do tại sao anh ta đã bị kết án bởi Thiên Chúa, ý tưởng sai lầm mà anh ta có về Thiên Chúa đã khiến anh ta trở nên sợ hãi và kém chín chắn hơn. Đầu óc anh ta không thể minh mẫn đủ để có hình ảnh của Thiên Chúa mà anh ta đã có, bởi vì sự sợ hãi đã làm tê liệt sự sống.
Mt 25:28-30: Lời cuối cùng của ông chủ làm sáng tỏ dụ ngôn
Ông chủ ra lệnh lấy lại nén bạc mà trao cho người đã có mười nén: “Vì người có sẽ cho thêm và sẽ được dư dật; còn kẻ chẳng có, thì vật gì coi như của nó, cũng lấy đi”. Đây là chìa khóa làm sáng tỏ mọi việc. Trong thực tế, những nén bạc, “gia tài của ông chủ”, kho tàng của Nước Trời, là tình yêu thương, sự phục vụ, chia sẻ và quà tặng cho không. Nén bạc là tất cả mọi thứ khiến cho cộng đoàn phát triển và mặc khải sự hiện diện của Thiên Chúa. Khi người ta tự thu mình bởi vì sợ bị mất đi chút ít của cải họ có, thì họ sẽ mất cả những của cải ít oi ấy, bởi vì tình yêu sẽ tàn lụi, công lý sẽ bị suy yếu, sự chia sẻ sẽ biến mất. Thay vào đó, một người mà không nghĩ đến cho riêng mình và xả thân vì người khác, sẽ thăng hoa, và đáng ngạc nhiên là được nhận lãnh lại mọi thứ mà người ấy đã cho đi và còn nhiều hơn thế nữa. “Vì ai giữ lấy mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm thấy được” (Mt 10:39).
c) Đào sâu hơn:
Loại tiền tệ khác nhau của Nước Trời:
Không có sự khác biệt giữa những người nhận nhiều hơn và những người nhận ít hơn. Tất cả nhận lãnh tùy theo khả năng của họ. Điều quan trọng là món quà được đặt ở sự phục vụ Nước Trời và làm cho gia tài Nước Trời triển nở, đó là tình yêu thương, tình huynh đệ, sự chia sẻ. Chìa khóa chính của dụ ngôn không bao gồm việc làm lợi các nén bạc, nhưng là chỉ ra cách thức trong đó mối liên hệ của chúng ta với Thiên Chúa mới là điều quan trọng. Hai người đầy tớ đầu tiên không đòi hỏi điều gì; họ không tìm kiếm sự an nhàn cho bản thân họ; họ không giữ các nén bạc cho riêng họ; họ không tính toán, so đo. Rất tự nhiên, gần như là phản xạ tự nhiên và không mong mỏi bất kỳ công trạng nào cho họ, họ ra tay làm việc, để cho món quà nhận được mang đến kết quả cho Thiên Chúa và cho Nước Trời. Người đầy tớ thứ ba thì sợ hãi, và bởi vì điều này, nên không làm gì cả. Dựa theo các tiêu chuẩn của lề luật cổ xưa, anh ta đã làm đúng. Anh ta vẫn ở trong tình trạng thấp thỏm có từ trước. Anh ta không mất mát gì, mà cũng chẳng đạt được gì. Cũng chính bởi vì điều này, anh ta đã mất ngay cả những cái anh ta có. Nước Trời là một sự mạo hiểm. Nếu người ta không muốn mạo hiểm, thì sẽ vuột mất cả Nước Trời!
6. Thánh Vịnh 62
Chỉ trong Thiên Chúa mà thôi linh hồn tôi mới được nghỉ ngơi
Chỉ trong Thiên Chúa mà thôi,
hồn tôi mới được nghỉ ngơi yên hàn.
Ơn cứu độ tôi bởi Người mà đến,
duy Người là núi đá, là ơn cứu độ của tôi,
là thành luỹ chở che: tôi chẳng hề nao núng.
Tới bao giờ các ngươi còn xúm lại
để xông vào quật ngã một người?
Hắn đã như bức tường xiêu đổ,
như hàng rào đến lúc ngả nghiêng.
Con người ấy, chúng chỉ mưu hạ bệ,
chúng thoả lòng vì đã nói dối nói gian.
Miệng thì chúc phúc cầu an,
mà lòng nguyền rủa chứa chan những lời.
Chỉ trong Thiên Chúa mà thôi,
này hồn tôi hãy nghỉ ngơi yên hàn.
Vì hy vọng của tôi bởi Người mà đến,
duy Người là núi đá, là ơn cứu độ của tôi,
là thành luỹ chở che: tôi chẳng hề nao núng.
Nhờ Thiên Chúa, tôi được cứu độ và vinh quang,
Người là núi đá vững vàng,
ở bên Thiên Chúa tôi hằng ẩn thân.
Hỡi dân ta, hãy tin tưởng vào Người luôn mãi,
trước mặt Người, hãy thổ lộ tâm can:
Thiên Chúa là nơi ta ẩn náu.
Kẻ thường dân âu chỉ là hơi thở,
người quyền quý đều ví tựa ảo huyền,
đứng cả lên cân cũng chẳng tày mây khói.
Đừng tin tưởng ở trò áp bức nữa,
chớ hoài công cậy ngón bóc lột người!
Tiền tài dẫu sinh sôi nảy nở,
lòng chẳng nên gắn bó làm chi.
Lạy Thiên Chúa, một lần Ngài phán dạy,
con nghe được hai điều,
rằng: Ngài nắm quyền uy
và giàu lòng nhân hậu;
rằng: Ngài theo tội phúc mà thưởng phạt mỗi người.
7. Lời Nguyện Kết
Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ Chúa về Lời Chúa đã giúp chúng con hiểu rõ hơn ý muốn của Chúa Cha. Nguyện xin Thần Khí Chúa soi sáng các việc làm của chúng con và ban cho chúng con sức mạnh để thực hành Lời Chúa đã mặc khải cho chúng con. Nguyện xin cho chúng con, trở nên giống như Đức Maria, thân mẫu Chúa, không những chỉ lắng nghe mà còn thực hành Lời Chúa. Chúa là Đấng hằng sống hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời. Amen.
