Lectio Divina: Chúa Nhật III Phục Sinh (A)

Trên Đường Emmau

Đi tìm chìa khóa để hiểu được Kinh Thánh

Lc 24:13-35

1.  Lời nguyện mở đầu

Lạy Chúa Giêsu, xin hãy sai Thần Khí Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các môn đệ trên đường đi Emmau.  Trong ánh sáng của Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp họ khám phá ra sự hiện diện của Thiên Chúa trong những biến cố đau thương về bản án và cái chết của Chúa.  Do đó, cây thập giá tưởng như là sự kết thúc của mọi hy vọng đã trở nên nguồn mạch sự sống và sự phục sinh của họ.

Xin Chúa hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh, trong các sự kiện và trong các người chung quanh, nhất là trong những người nghèo khó và đau khổ.  Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con để giống như hai môn đệ trên đường Emmau, chúng con cũng có thể cảm nghiệm được sức mạnh sự sống lại của Chúa và làm chứng cho người khác rằng Chúa đang sống giữa chúng con như nguồn mạch của tình anh em, công lý và hòa bình.  Chúng con cầu xin nhờ Đức Giêsu, Con Đức Maria, Đấng đã mặc khải cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con.  Amen.

2.  Bài Đọc

a)  Chìa khóa hướng dẫn bài đọc:

Chúng ta hãy đọc văn bản mà thánh Luca giới thiệu Chúa Giêsu như là người giảng giải Kinh Thánh.  Khi đọc, chúng ta hãy tìm hiểu những bước khác nhau của Chúa Giêsu trong tiến trình diễn giải này, từ lúc Chúa hai môn đệ trên đường đi đến Emmau, cho đến khi các môn đệ gặp cộng đoàn tại Giêrusalem.  

b)  Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho đọc bài được chăm chú:

Lc 24:13-24:  Chúa Giêsu cố gắng tìm hiểu xem điều gì đã khiến cho hai môn đệ đau khổ

Lc 24:25-27:  Chúa Giêsu làm sáng tỏ lời Kinh Thánh về tình cảnh của hai môn đệ.

Lc 24:28-32:  Chúa Giêsu bẻ bánh và đọc lời chúc tụng với các môn đệ.

Lc 24:33-35:  Hai môn đệ đi đến Giêrusalem và chia sẻ kinh nghiệm về Chúa Phục Sinh của họ với cộng đoàn.

c)  Bài Tin Mừng:

13-24:  Cùng ngày thứ nhất trong tuần, có hai môn đệ đi đến một làng tên là Emmau, cách Giêrusalem độ sáu mươi dặm.  Dọc đường, các ông nói với nhau về những việc vừa xảy ra.  Đang khi họ nói chuyện và trao đổi ý kiến với nhau, thì chính Chúa Giêsu tiến lại cùng đi với họ, nhưng mắt họ bị che phủ nên không nhận ra Người.  Người hỏi:  “Các ông có chuyện gì vừa đi vừa trao đổi với nhau mà buồn bã vậy?”  Một người tên là Clêophát trả lời:  “Có lẽ ông là khách hành hương duy nhất ở Giêrusalem mà không hay biết những sự việc vừa xảy ra trong thành mấy ngày nay.”  Chúa hỏi:  “Việc gì thế?”  Các ông thưa:  “Sự việc liên can đến ông Giêsu quê thành Nagiarét.  Người là một vị tiên tri có quyền lực trong hành động và ngôn ngữ, trước mặt Thiên Chúa và toàn thể dân chúng.  Thế mà các trưởng tế và thủ lãnh của chúng ta đã bắt nộp Người để xử tử và đóng đinh Người vào thập giá.  Phần chúng tôi, chúng tôi vẫn hy vọng Người sẽ cứu Israel.  Các việc ấy đã xảy ra nay đã đến ngày thứ ba rồi.  Nhưng mấy phụ nữ trong nhóm chúng tôi, quả thật, đã làm chúng tôi lo sợ.  Họ đến mồ từ tảng sáng.  Và không thấy xác Người, họ trở về nói đã thấy thiên thần hiện ra bảo rằng:  Người đang sống.  Vài người trong chúng tôi cũng ra thăm mồ và thấy mọi sự đều đúng như lời các phụ nữ đã nói; còn Người thì họ không gặp.”

25-27:  Bấy giờ Người bảo họ:  “Ôi kẻ khờ dại chậm tin các điều tiên tri đã nói.  Chớ thì Đấng Kitô chẳng phải chịu đau khổ như vậy rồi mới được vinh quang sao?”  Đoạn Người bắt đầu từ Môisen đến tất cả các tiên tri, giải thích cho hai ông tất cả các lời Kinh Thánh chỉ về Người. 

28-32:  Khi gần đến làng hai ông định tới, Người giả vờ muốn đi xa hơn nữa.  Nhưng hai môn đệ nài ép Người rằng:  “Mời ông ở lại với chúng tôi, vì trời đã về chiều, và ngày sắp tàn.”  Người liền vào với các ông.  Đang khi cùng các ông ngồi bàn, Người cầm bánh, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho hai ông.  Mắt họ sáng ra và nhận ra Người.  Đoạn Người biến mất.  Họ bảo nhau:  “Phải chăng lòng chúng ta đã chẳng sốt sắng lên trong ta, khi Người đi đường đàm đạo và giải thích Kinh Thánh cho chúng ta đó ư?” 

33-35:  Ngay lúc ấy họ trỗi dậy trở về Giêrusalem, và gặp mười một Tông Đồ và các bạn khác đang tụ họp.  Họ bảo hai ông:  “Thật Chúa đã sống lại, và đã hiện ra với Simon.”  Hai ông cũng thuật lại các việc đã xảy ra dọc đường và hai ông đã nhận ra Người lúc bẻ bánh như thế nào.

3.  Giây phút thinh lặng cầu nguyện

Để cho Lời Chúa có thể thấm nhập vào lòng và soi sáng đời sống chúng ta.

4.  Một vài câu hỏi gợi ý:

Để giúp chúng ta trong việc suy gẫm cá nhân.

a)  Bạn thích phần nào nhất trong bài Tin Mừng này?  Tại sao?

b)  Chúa Giêsu đã dùng những bước nào trong việc giải thích Kinh Thánh từ lúc Người gặp hai người bạn trên đường cho đến khi các môn đệ đến gặp cộng đoàn tại Giêrusalem?

c)  Chúa Giêsu gặp gỡ hai môn đệ trong tình trạng như thế nào?

d)  Các điểm tương đồng và tương phản giữa tình trạng hiện tại của chúng ta và của hai môn đệ là gì?  Những yếu tố nào tạo nên một cuộc khủng hoảng đức tin vào thời của chúng ta và nguyên nhân của sự phiền não là gì?

e)  Ảnh hưởng của việc Chúa Giêsu đọc Kinh Thánh trên cuộc đời của hai môn đệ là gì?

f)  Những điểm nào trong lời giải thích của Chúa Giêsu là lời phê phán về cách chúng ta đọc Kinh Thánh, và điều nào là sự xác nhận đó?

5.  Chìa khóa dẫn đến bài đọc

Dành cho những ai muốn đào sâu hơn vào trong văn bản.

a) Bối cảnh mà thánh Luca đang viết sách Tin Mừng:

*  Luca viết sách Tin Mừng của ông vào khoảng năm 85 cho cộng đoàn Hy Lạp của miền Tiểu Á, những người đang sống trong những hoàn cảnh khó khăn, do các yếu tố ngoại vi lẫn nội tại.  Trong nội bộ, có những khuynh hướng khác nhau làm cho cuộc sống chung trở nên khó khăn:  Những người trước đây thuộc nhóm Biệt Phái đã muốn áp đặt lề luật của Môisen (Cv 15:1); những môn đệ của ông Gioan Tẩy Giả thì nhiều hơn và thậm chí có những người chưa hề nghe đến Chúa Thánh Thần (Cv 19:1-6); những người Do Thái đã nhân danh Chúa Giêsu mà trừ quỷ (Cv 19:13); và những môn đệ của ông Phêrô, những người khác thuộc về ông Phaolô, những người thuộc về Apôllô, và những người thuộc về Đức Kitô (1Cr 1:12).  Bên ngoài, sự khủng bố của Đế chế La-Mã đang tăng dần (Kh 11:9-10; 2:3,10,13; 6:9-10; 12:16) cộng thêm sự xâm nhập khôn lanh của hệ thống tư tưởng của Đế Chế và của các chức sắc tôn giáo, cũng giống như cách chủ nghĩa cộng sản ngày nay xâm nhập vào mọi phương diện của đời sống chúng ta (Kh 2:14,20; 13:14-16).

* Thánh Luca đang viết cho các cộng đoàn này để ông có thể cho họ một phương hướng chắc chắn giữa những khó khăn và để họ có thể tìm thấy sức mạnh và ánh sáng trong việc sống đức tin nơi Chúa Giêsu.  Thánh Luca viết một tác phẩm gồm hai sách:  Sách Tin Mừng và Sách Tông Đồ Công Vụ, và ông có cùng một mục đích chung:  “học để biết rằng giáo huấn mà bạn đã học hỏi được thì vững chắc như thế nào” (Lc 1:4).  Một trong những mục đích cụ thể của ông là để cho thấy, qua câu chuyện đẹp của hai môn đệ từ làng Emmau, cộng đoàn nên đọc và giải thích Kinh Thánh như thế nào.  Trên thực tế, những người đi trên đường Emmau là các cộng đoàn (và là tất cả chúng ta).  Mỗi người trong chúng ta và tất cả mọi người đều là bạn hữu của ông Clêôphát (Lc 24:18). Với ông, chúng ta bước đi trên con đường của đời sống, đi tìm lời hỗ trợ và hướng dẫn trong Lời của Chúa.

*  Cách mà tác giả Luca thuật lại cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với các môn đệ từ Emmau, cho chúng ta biết các cộng đoàn vào thời của ông đã dùng Kinh Thánh như thế nào và đã thực hành điều mà chúng ta ngày nay gọi là Lectio Divina hay là Đọc Sách Thánh Trong Tinh Thần Cầu Nguyện.  Họ đã sử dụng ba khía cạnh hoặc ba bước trong việc giải thích Sách Thánh.

b)  Các giai đoạn hoặc khía cạnh được dùng trong tiến trình giải thích Sách Thánh:

Bước thứ nhất:  Bắt đầu từ sự thật (Lc 24:13-24):

Chúa Giêsu gặp hai người bạn đang trải qua cảm giác sợ hãi và hoảng loạn, thiếu lòng tin và mất tinh thần.  Các ông đang tháo chạy.  Sức mạnh của cái chết, của thập giá, đã làm lịm tắt mọi hy vọng trong họ.  Chúa Giêsu tiến đến gần các ông và đi với họ.  Chúa lắng nghe câu chuyện của họ và nói:  “Các ông có chuyện gì vừa đi vừa trao đổi với nhau mà buồn bã vậy?”  Ý tưởng đang có đã ngăn trở các ông để có được sự hiểu biết và óc phán đoán.  “Chúng tôi vẫn hy vọng Người sẽ cứu Israel, thế nhưng…” (Lc 24:21).  Ngày nay, những người đau khổ nói về điều gì?  Ngày nay, vấn đề nào đã đặt niềm tin của chúng ta vào trong tình trạng khủng hoảng?

Bước thứ nhất là thế này:  tiếp cận người ta, lắng nghe những sự thực, vấn đề; có thể hỏi những câu hỏi để giúp nhìn vào thực tế cách nghiêm túc hơn.

Bước thứ hai:  Sử dụng Kinh Thánh (Lc 24:25-27)

Chúa Giêsu sử dụng Kinh Thánh, không phải để đưa ra những bài học về Kinh Thánh, mà là để chiếu soi cho vấn đề đang khiến cho hai người bạn lo lắng, Chúa Giêsu dẫn hai môn đệ vào trong kế hoạch của Thiên Chúa và cho họ thấy rằng Thiên Chúa đã không để cho lịch sử đi trệch đường.  Chúa Giêsu không dùng Kinh Thánh như một chuyên gia biết hết mọi sự, mà như là một người bạn đồng hành muốn giúp cho bạn mình nhớ lại những điều mà họ đã quên, đó là, ông Môisen và các Tiên tri.  Chúa Giêsu không để cho các bạn của mình có cảm giác ngu muội, nhưng cố gắng tạo ra một bầu không khí để các ông có thể nhớ lại và do đó kích thích trí nhớ của họ.

Bước thứ hai là thế này:  với sự trợ giúp của Kinh Thánh, làm sáng tỏ tình trạng và sự biến đổi của cây thập giá, biểu tượng của sự chết, trở thành biểu tượng của sự sống và hy vọng.  Bằng cách này, điều ngăn cản chúng ta trông thấy, trở thành ánh sáng và sức mạnh trên đường đi của chúng ta.

Bước thứ ba:  Cử hành lời chúc tụng và chia sẻ trong cộng đoàn (Lc 24:28-32)

Kinh Thánh tự nó không mở được mắt các ông nhưng nó làm cho lòng của các ông bừng cháy! (Lc 24:32).  Điều mở mắt các người bạn và để cho các ông khám phá ra sự hiện diện của Chúa Giêsu là việc bẻ bánh, cử chỉ chia sẻ, việc cử hành.  Ngay khi các ông nhận ra Chúa Giêsu, Chúa biến mất.  Và sau đó các ông kinh qua sự phục sinh, các ông được tái sinh và tự mình bước đi.  Chúa Giêsu không gánh vác cuộc hành trình của những người bạn mình nữa.  Người không có phong cách gia trưởng.  Giờ đây các ông đã sống lại, các môn đệ có thể bước đi với chính đôi chân của mình.

Bước thứ ba là thế này:  Chúng ta phải biết cách tạo ra một bầu không khí huynh đệ và cầu nguyện nơi mà Chúa Thánh Linh được tự do hành động.  Chính Chúa Thánh Linh là Đấng để cho chúng ta khám phá và trải nghiệm Lời Chúa trong đời chúng ta và hướng dẫn chúng ta hiểu được ý nghĩa Lời của Chúa Giêsu (Ga 14:26; 16:13).  Đặc biệt vào lúc cử hành thì việc thực hành các cộng đoàn giáo hội căn bản, được duy trì bởi các dự trữ của thế gian, giúp chúng ta lại gặp gỡ một lần nữa và uống từ giếng xưa Truyền Thống.

Mục đích:  Trỗi dậy và trở về Giêrusalem (Lc 24:33-35)

Mọi thứ đã thay đổi trong người hai môn đệ.  Các ông chỗi dậy, lấy lại can đảm và trở về Giêrusalem, nơi mà thế lực của tử thần đã giết chết Chúa Giêsu vẫn còn đang hoạt động, nhưng nơi đó cũng có những sức mạnh của sự sống trong việc chia sẻ kinh nghiệm về sự sống lại. Can đảm thay vì sợ hãi.  Trở về thay vì trốn chạy.  Đức tin thay cho mất lòng tin.  Hy vọng thay cho tuyệt vọng.  Một lương tâm phê phán thay vì tin vào thuyết định mệnh trước quyền lực. Tự do thay cho áp bức.  Nói cách khác, sự sống thay cho cái chết!  Và thay vì cho tin về cái chết của Chúa Giêsu, thì là Tin Mừng Phục Sinh của Người!

Đây là mục tiêu của việc đọc Kinh Thánh:  để trải nghiệm sự hiện diện của Chúa Giêsu và Thần Khí của Người ở giữa chúng ta.  Chính Chúa Thánh Linh là Đấng mở mắt chúng ta ra với Kinh Thánh và với thực tế và lôi cuốn chúng ta để chia sẻ kinh nghiệm về Chúa Phục Sinh, điều này đúng ngay cả cho đến ngày nay, trong các cuộc họp mặt cộng đoàn.

c)  Cách thức mới của Chúa Giêsu:  Đọc Sách Thánh trong tinh thần cầu nguyện:

*  Thông thường, không thể nào biết được việc dùng Cựu Ước trong các sách Tin Mừng thì bởi từ Chúa Giêsu hay đó là lời giải thích của các Kitô hữu tiên khởi là những người muốn thể hiện đức tin của họ vào Chúa Giêsu theo cách này.  Tuy nhiên, điều không thể phủ nhận là việc Chúa Giêsu thường xuyên và liên tục sử dụng Kinh Thánh.  Một bài đọc đơn giản của Phúc Âm cho chúng ta thấy rằng Chúa Giêsu tìm thấy những gian khổ của Người trong Kinh Thánh trong việc thực hiện sứ vụ của Người và trong việc hướng dẫn các môn đệ và đám đông dân chúng.

*  Nguồn gốc của việc đọc Kinh Thánh của Chúa Giêsu là kinh nghiệm của Người về Thiên Chúa là Cha.  Mối quan hệ mật thiết của Người với Chúa Cha đã cho Chúa Giêsu một tiêu chuẩn mới, đặt để Người tiếp xúc trực tiếp với tác giả Kinh Thánh.  Chúa Giêsu tìm kiếm ý nghĩa ở chính nguồn gốc đó.  Người không đi lần từ tác phẩm đến nguồn gốc của chúng, mà đi từ nguồn gốc đến tác phẩm.  Việc so sánh bức ảnh, như được mô tả trong bài Lectio Divina của ngày Chúa Nhật Phục Sinh, giúp cho chúng ta được sáng tỏ về chủ đề này.  Như một phép lạ, bức ảnh của khuôn mặt nghiêm khắc đã được thắp sáng lên và có được nét rất khoan dung nhân từ.  Những lời, được phát sinh từ kinh nghiệm sống của người con, biến đổi mọi thứ, mà không thay đổi bất cứ điều gì (xem bài Lectio Divina ngày Chúa Nhật Phục Sinh).

*  Do đó, nhìn thấu qua những bức ảnh của Cựu Ước, người dân vào thời Chúa Giêsu, đã có ý tưởng về một Thiên Chúa rất xa vời, nghiêm khắc, khó gần gũi, Đấng mà thậm chí tên cũng không được phép nói ra.  Nhưng những lời nói và hành động của Chúa Giêsu, phát sinh từ kinh nghiệm của Người là Chúa Con, mà không thay đổi một chữ nào (Mt 5:18-19), đã biến đổi toàn bộ ý nghĩa của Cựu Ước.  Thiên Chúa, Đấng dường như xa cách và nghiêm khắc đã có những đặc điểm của một Chúa Cha đầy nhân từ, luôn hiện diện, sẵn sàng chào đón và cởi mở!  Tin Mừng này về Thiên Chúa, được truyền dạy bởi Chúa Giêsu, là chìa khóa mới cho việc đọc lại toàn bộ Cựu Ước.  Tân Ước là việc đọc lại Cựu Ước theo ánh sáng của kinh nghiệm mới về Thiên Chúa, được mặc khải bởi Chúa Giêsu.  Cách làm sáng tỏ rất khác biệt này về đời sống trong ánh sáng Lời Chúa, tạo ra nhiều xung đột, vì nó làm cho sự nhỏ nhoi của thế giới này trở nên quan trọng, trong khi nó tạo ra nhiều khó chịu.

*  Khi diễn giải Kinh Thánh cho dân chúng, Chúa Giêsu đã mặc khải những nét đặc trưng của khuôn mặt Thiên Chúa, kinh nghiệm mà Người đã trải qua về Thiên Chúa là Cha.  Để mặc khải Thiên Chúa là Cha là nguồn và là mục tiêu của Tin Mừng của Chúa Giêsu.  Với thái độ của Người, Chúa Giêsu biểu lộ tình yêu Thiên Chúa cho các môn đệ.  Người mặc khải về Chúa Cha và nhập thể tình yêu của Người!  Chúa Giêsu đã nói rằng:  “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (Ga 14:9).  Vì thế, Thần Khí của Chúa Cha cũng ngự trên Chúa Giêsu (Lc 4:18) và đi với Người ở khắp mọi nơi, từ lúc nhập thể (Lc 1:35) đến khi bắt đầu sứ vụ của Người (Lc 4:14), cho đến giây phút sau cùng, cái chết và sự phục sinh của Người (Cv 1:8).

*  Chúa Giêsu, nhà diễn giải, nhà sư phạm và bậc thầy, là một người có ý nghĩa trong cuộc đời các môn đệ.  Người đã ảnh hưởng đến cuộc đời của họ mãi mãi.  Giải thích Kinh Thánh không có nghĩa là chỉ giảng dạy về sự thật cho người khác sống theo.  Nội dung mà Chúa Giêsu muốn truyền đạt không chỉ giới hạn trong lời nói, mà còn bao gồm các hành động và cách thức Người liên hệ với người ta.  Nội dung thì không bao giờ tách biệt khỏi con người thông tri nó.  Lòng nhân lành và tình yêu phát xuất từ lời của Chúa là một phần của nội dung.  Chúng là bản chất của Chúa.  Nội dung tốt mà không có sự nhân lành thì thật hoài công.

6.  Giây phút cầu nguyện

Thánh Vịnh 23 (22)

CHÚA là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì.

Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ.

Người đưa tôi tới dòng nước trong lành

và bổ sức cho tôi.

Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính

vì danh dự của Người.

Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u

con sợ gì nguy khốn, vì có Chúa ở cùng.

Côn trượng Ngài bảo vệ, con vững dạ an tâm.

Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc ngay trước mặt quân thù.

Đầu con, Chúa xứ đượm dầu thơm,

ly rượu con đầy tràn chan chứa.

Lòng nhân hậu và tình thương CHÚA

ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời,

và tôi được ở đền Người

những ngày tháng, những năm dài triền miên.

6.  Lời nguyện kết

Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ Lời Chúa đã giúp chúng con có thể hiểu một cách cặn kẽ hơn về thánh ý của Chúa Cha.  Nguyện xin Thần khí Chúa soi sáng chúng con trong các công việc chúng con làm và ban cho chúng con sức mạnh để thực hành Lời Chúa đã mặc khải cho chúng con.  Xin cho chúng con, giống như Đức Maria, thân mẫu Chúa, không những chỉ lắng nghe mà còn thực hành Lời Chúa. Chúng con cầu xin vì Chúa là Đấng hằng sống, hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến muôn thuở muôn đời.  Amen.